Muzeum Budownictwa Ludowego-Park Etnograficzny w Olsztynku czyli Cofnąć się w czasie na Warmii i Mazurach…

15 września 2019 roku zrealizowałem jeden ze swoich fotograficznych planów – odwiedziłem w końcu Muzeum Budownictwa Ludowego-Park Etnograficzny w Olsztynku.
Skansen w Olsztynku – bo tak o nim wiele osób mówi, jest ogromny. Kilka godzin chodzenia i zwiedzania tradycyjnych budynków i obiektów najbardziej charakterystycznych dla każdego z regionów wchodzących w skład dawnych Prus Wschodnich.
Skansen zajmuje obszar około 100 hektarów. Posiada też swój oddział w centrum miasta Olsztynka, gdzie prezentowane są czasowe wystawy związane z działalnością i życiem ludzi na tym terenie.

Wśród obiektów muzealnych znajdują się chałupy z Powiśla, Warmii, Mazur, Sambii i Małej Litwy. Poniżej wykaz obiektów w Olsztynku według kolejności zwiedzania (Zgodnie z Wikipedią):

Brama wjazdowa z Borek, XIX w. – kopia.
Karczma ze Skandawy, II połowa XVIII w. – kopia, prezentuje obiekt usytuowany przy uczęszczanym trakcie do Królewca. Wewnątrz lokal gastronomiczny i galeria sztuki ludowej.
Altanka parkowa z Judyt, pocz. XX w. – kopia obiektu w konstrukcji z „muru pruskiego”.
Młyn wodny z Kaborna, II połowa XVIII w. Spiętrzona woda wprawiała w ruch nasiębierne koło korytkowe, które poruszało urządzenia przemiałowe znajdujące się we młynie.
Gniotownik nasion oleistych z Nowego Młyna, pocz. XX w., dawniej powszechnie używany do uzyskiwania oleju.
Zagroda biedniacka z Mazur.
Dom kamienny z Łutynowa, I połowa XIX w. Ekspozycja prezentuje wnętrze mieszkalne biedniackiej rodziny pogorzelców z pocz. XX w., oraz warsztat szewski z pocz. XX w.
Piwnica ziemna z Małszewa, II połowa XIX w. Piwnice ziemne występowały powszechnie i służyły do przechowywania żywności i płodów rolnych.
Szkoła wiejska z Mazur.
Szkoła wiejska z Pawłowa, XIX w. W budynku odbywają się zajęcia edukacyjne prowadzone przez pracowników Muzeum oraz znajduje się ekspozycja gabinetu dentystycznego z I poł. XX w.
Wychodek wiejski z Cichogrądu, XIX w.
Wychodek wiejski z Muchorowa, XIX w.
Bróg z dachem czterospadowym, służył do przechowania siana.
Kościół ewangelicki.
Kościół z Rychnowa – wykonana w 1909 r. kopia, jednego z ostatnich przykładów ludowego budownictwa sakralnego na Mazurach. We wnętrzu polichromie przedstawiające: na stropie kuszenie w raju, na ścianach Apostołów. Ołtarz: tryptyk z połowy XVII w., z Różyńska Wielkiego. Kościół oryginalny pochodzi z lat 1712-1714 i znajduje się w Rychnowie, w powiecie ostródzkim.
Wieża z Maniek – kopia pochodzącej z Maniek wieży z 1685 roku.
Mur kamienny otaczający teren przykościelny, pocz. XX w.- kopia. Wokół kościołów sytuowano najstarsze cmentarze. Mur wyznaczał granice sacrum i profanum.
Krzyż przydrożny – z narzędziami Męki Pańskiej.
Pompa studzienna z Jemiołowa, I połowa XX w.
Zagroda powiślańska zamożnej rodziny osadników holenderskich.
Chałupa z wystawką podcieniową z Zielonki Pasłęckiej, 1819 r. Wnętrze mieszkalne zamożnej rodziny osadników holenderskich z końca XIX w.
Olejarnia z Kronina, XIX – XX w.
Stodoła z Bramki, XIX w., – kopia. Stodoła w konstrukcji ryglowej szalowana deskami, adaptowana do funkcji zaplecza gospodarczego MBL.
Zagroda powiślańska.
Chałupa powiślańska z wnęką środkową z Bartężka, I poł. XIX w. – kopia.
Dzwonnica ze wsi Kot, początek XX w., sytuowana w środku wsi. Używana na wypadek pożaru lub do oznajmiania ważnych wydarzeń.
Zagroda powiślańska zamożnej rodziny gospodarskiej z izbą szkolną.
Chałupa z wystawką podcieniową z Burdajn, I połowa XIX w. – kopia. Wystawka w konstrukcji z „muru pruskiego” służyła jako spichlerz do przechowywania zboża. Ekspozycja prezentuje wnętrze izby szkolnej oraz mieszkanie nauczyciela z lat 20. XX w.
Budynek gospodarczy z Kwietniewa, XIX w.
Zagroda karczmarza.
Zajazd z karczmą z Małszewa, XVIII w.- kopia, sytuowane były przy uczęszczanych traktach.
Zagroda powiślańska zamożnej rodziny gospodarskiej.
Chałupa z wystawką podcieniową z Chojnika, poł. XIX w. Ekspozycja prezentuje tradycyjne wzornictwo odzieży ludności ukraińskiej, przesiedlonej po II wojnie światowej w ramach akcji „Wisła”.
Budynek gospodarczy z Chojnika, poł. XIX w.
Zagroda mazurska stolarza i gołębiarza.
Chałupa z Gązwy, z przełomu XVIII/XIX w., zbudowana z drewnianych bali w konstrukcji zrębowej, z płytkim podcieniem trzysłupowym w szczycie od strony drogi i z murowaną z kamienia polnego oborą w szczycie od strony podwórza gospodarczego. W chałupie piec kaflowy z 1792 r., z ozdobnych kafli, na których przedstawiono scenki rodzajowe i motywy kwiatowe. Ekspozycja prezentuje wnętrze mieszkalne średniozamożnej rodziny stolarza i gołębiarza z II poł. XIX w.
Stodoła z Jerutek, II połowa XIX w., wykonana w konstrukcji zrębowej z trzema sąsiekami i dwoma klepiskami.
Budynek gospodarczy z Jerutek, XIX w., ekspozycja prezentuje warsztat stolarski. 18d. Kurnik z gołębnikiem z Jerutek, II połowa XIX w.
Piwnica kamienna z Jerutek, XIX w.
Gołębnik, XX w. – kopia.
Zagroda mazurska średniozamożnej rodziny krawcowej.
Chałupa z Turznicy, XIX w – kopia. Ekspozycja wnętrza mieszkalnego z lat 60. XX wieku z pracownią krawiecką.
Piwnica z Pacółtowa, XIX/XX w – kopia.
Zespół folwarczny z terenu Mazur.
Lamus z Drogosz, II połowa XVIII w. – kopia. Służył do przechowywania zbędnego sprzętu w zespole pałacowo-folwarcznym, wnętrze zaadaptowane do funkcji WC.
Spichlerz dworski wzorowany na spichlerzu ze Skandawy, II połowa XVIII w. – kopia, (biuro- zaplecze gospodarcze).
Stodoła dworska z zespołu folwarcznego ze Skandawy, XIX w. – kopia, (zaplecze gospodarcze).
Stajnia dworska z dużego zespołu pałacowo-folwarcznego z Prosny na Mazurach, druga połowa XVIII w. – kopia, (zaplecze gospodarcze).
Kapliczka przydrożna z Giedajt na Warmii, XIX w. – kopia. Kapliczki miały różnorodne formy, występowały jedynie na terenie katolickiej Warmii. Stawiano je na rozstajach dróg, przy domach, przy drogach, wyznaczały trasy pielgrzymek do sanktuariów.
Kuźnia powiślańska z Bielicy, I połowa XIX w., wyposażona w palenisko i miech kowalski.
Remiza strażacka z drewnianą wieżą do suszenia węży strażackich z Giedajt na Warmii, 1902 r.
Zagroda warmińska owczarza i wikliniarza.
Chałupa nr I z Kaborna, XVIII/XIX w. Ekspozycja prezentuje wnętrze mieszkalne średniozamożnej rodziny owczarza oraz warsztat wikliniarski z I poł. XIX wieku.
Budynek gospodarczy – owczarnia z Purdki, II połowa XIX w.
Stodoła z Marcinkowa, XIX w., służyła do przechowywania siana.
Spichlerz z Purdki, II połowa XIX w., służył do przechowywania płodów rolnych.
Krzyż przydrożny z Rzecka na Warmii, XVIII w.
Dzwonniczka słupowa ze wsi Kaplityny, II połowa XIX w. – kopia.
Zagroda warmińska pszczelarza i garncarza.
Chałupa z podcieniem narożnym ze wsi Nowe Kawkowo, XIX w. Ekspozycja ukazuje wnętrze z lat 30. XX wieku zamieszkane przez rodzinę zamożnego pszczelarza oraz pracownicę garncarską.
Stodoła ze wsi Stękiny, z kieratem wewnątrz, II połowa XIX w.
Obórka z Kaborna, XIX w.
Wozownia z garncarnią i piecem do wypalania ceramiki z Tomaszkowa, XIX w.
Żuraw studzienny z Nowego Kawkowa, XX w.
Zagroda warmińska rodziny gburskiej.
Chałupa nr II ze wsi Kaborno, XIX w. Wewnątrz wystawa malowanych mebli ludowych (po konserwacji w pracowni PPPKZ w Olsztynie).
Osada pruska
Kurhanowy grób skrzynkowy, wczesna epoka żelaza – Sambia.
Osada pruska – stanowisko archeologiczne. („Pruthenia” w planach)
Piec Garncarski z Wilkowa, XIX w. – kopia.
Zagroda powiślańska młynarza.
Chałupa powiślańska z Królewa, I połowa XIX w. (w planach).
Wiatrak „holender” z Dobrocina, II połowa XIX w., wyposażony w tradycyjne urządzenia przemiałowe. Korpus wiatraka jest nieruchomy, w kierunku wiatru obracano „czapę”, na której osadzone są skrzydła.
Bróg z dachem dwuspadowym, XX w.
Ambona myśliwska, XX w.
Zagroda litewska.
Chałupa z Pempen, XVIII/XIX w. – kopia. Przykład domu średniozamożnego chłopa.
Kleć z Lankuppen, XVIII w.- kopia. Kleć – „świrunek” – spichlerz, w litewskiej zagrodzie stał przy jednym z boków podwórza i służył do magazynowania żywności.
Budynek gospodarczy rybaka z Gilge, XIX w. – kopia.
Suszarnia z zagrody w Pempen, II połowa XIX w. – kopia.
Wędzarnia rybacka z Gilge, XIX wiek – kopia.
Zagroda mazurska tkaczki.
Chałupa z Nowej Różanki, I połowa XIX wieku, zbudowana z drewnianych ciosów w konstrukcji zrębowej, z płytkimi podcieniami trzysłupowymi w obu szczytach. Ekspozycja prezentuje wnętrze mieszkalne średniozamożnej rodziny tkaczki z połowy XIX w.
Wiatrak „koźlak” z Wodzian na Powiślu, 1773 r. Obracając cały korpus stojący na solidnym „koźle” ustawiano skrzydła w kierunku wiatru.
Wiatrak „paltrak” z Ruskiej Wsi, II połowa XIX w. Aby ustawić skrzydła w kierunku wiatru obracano korpus wiatraka, przesuwając go na żeliwnych rolkach po szynach ustawionych na murowanym cokole.
Wiatrak „paltrak” z Schönfliess, obecnie obwód kaliningradzki, XVIII/XIX w. – kopia.
Amfiteatr, II połowa lat 70. XX w.
Brama wjazdowa z Sędrowa, XIX w. – kopia.
Dawmy kościół ewangelicki – oddział muzeum znajdujący się w centrum Olsztynka

W skansenie można znaleźć też namiastkę Żuław – znajduje się tam kilka domów podcieniowych. W jednym z nich prezentowane są wystawy czasowe – podczas mojej wizyty prezentowane były zabawki i twórczość inspirowana Niepodległością Polski. W skansenie można napić się ziół w specjalnej pijalni, nabyć rękodzieło ludowe, pamiątki oraz wyroby rzemieślnicze i EKO.

Zdjęcia prezentowane są w ramach przedstawienia walorów Muzeum Budownictwa Ludowego-Park Etnograficzny w Olsztynku – nie były wykonywane komercyjnie.

Obszerną galerię ze zdjęciami można zobaczyć TUTAJ lub po kliknięciu na jedno ze zdjęć poniżej…